Survey on Food Safety Konowledge Level

Gıda Güvenliği Derneği, tüketicilerin gıda güvenliği konusunda bilgi düzeyini araştırdı. Araştırma sonuçları düzenlenen basın toplantısında paylaşıldı. Basın toplantısında bilgi veren Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner, “Gıda Güvenliği Bilgi Düzeyi Araştırması” hakkında şu açıklamalarda bulundu:

“Gıda Güvenliği Derneği olarak tüketicilerin gıda güvenliği konusundaki algı ve bilinç düzeyini saptamak amacıyla TNS Global Türkiye´ye yaptırdığımız ´Gıda Güvenliği Bilgi Düzeyi Araştırması´ sonuçlarını sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu araştırmada 27 Avrupa ülkesinde Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından gerçekleştirilen ‘Special Eurobarometer – 354 Eurobarometer´ araştırması temel alınarak çalışma gerçekleştirilmiştir. Dolayısıyla yapılan bu araştırma sonucunda Türk tüketicisinin gıda güvenliği konusunda algı düzeyini görme ve elde edilen bulguları Avrupa Birliği ülkelerinin sonuçlarıyla karşılaştırma imkanı elde ettik.

Kantitatif Araştırma Tekniklerinden “bilgisayar destekli yüz yüze anket” yöntemi ile 18 il´de 1654 kişiyle yapılan araştırmada yer alan bazı sorulardan; 5 yıl öncesine kıyasla gıda güvenliği; gıda ile ilgili akla gelen olası sorun ya da riskler; sağlık açısından «güvenli olmayan» ve «zararlı» bir yiyecek ile ilgili duyulan son hikaye ve bu hikayeye gösterilen tepkiler, tüketicilerin gıda risklerine karşı kendilerini koruma eğilimi konularında çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor.

15 yaş ve üzeri Türkiye kent ve kır nüfusunun yaklaşık beşte ikisi (%37,8), 5 yıl öncesine kıyasla gıda güvenliğinin geliştiğini düşünmektedir. Bu oran 18-24 yaş grubunda (%44) diğer yaş gruplarına göre anlamlı artış göstermektedir.

Görüşmeciler gıda maddeleri satın alırken, satın aldığı bir gıda ürünü bozuksa iade edeceğini (%88) ilk sırada belirtirken; Kadınlar, gıda maddeleri satın alırken en çok yiyecek maddelerinin satıldığı yerin koşullarına dikkat ettiğini (%88), erkekler ise en çok ürünün ambalajının sağlam olup olmadığına dikkat ettiğini (%89) belirtmektedir. En düşük seviyede katılım gösterilen ifade ise “ürün reklamlarına güvenirim (%70)” olmuştur.” Dedi.

GGD Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ali Esat Karakaya, “Türkiye Gıda Güvenliği Bilgi Düzeyi Araştırması 2014” konusunda şu saptamalarda bulundu:

“Araştırma sonuçlarına göre tüketicilerin, alış-veriş tercihlerinde “sağlık üzerine etki” ilk sırayı almaktadır. Gıdaların sağlık üzerine etkisi konusundaki en güvenilir bilgi kaynağı olarak da kurumlar değil bireyler (doktorlar ve diğer sağlık personeli, aile ve arkadaşlar) gösterilmiştir. Gıdalar çok sayıda riski bir arada taşıyan ürünlerdir. Bu risklerin bilim esaslı mevzuata dayalı olarak gıda ve sağlık otoriteleri tarafından yönetilmeleri gerekir. Toplumun bu kuruluşlara bireylerden daha az güvenmesi gıda-sağlık ilişkisi konusunda bugün her kesimin yakındığı kafa karışıklığı ve ortamın kirli bilgi (bilim dışı söylem) üretmeye uygun hale gelmesinin ana nedenidir.

Gıda Güvenliği Bilgi Düzeyi Araştırma sonuçlarından önemli başlıklar:

• Kent kesiminde yaşayan 18 yaş ve üzeri Türkiye nüfusunun yaklaşık beşte ikisi (%38,4), 5 yıl öncesine kıyasla gıda güvenliğinin geliştiğini düşünmektedir.
• 18-24 (%41,7) ve 25-34 (%42,8) yaş gruplarında gıda güvenliğinin son 5 yıl içerisinde geliştiği görüşü, diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir.
• Genel değerlendirmeden farklı olarak İzmir, Ege, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayanların büyük kısmı beş yıl öncesine göre Gıda güvenliği aynı düzeyde görüşündedir.
• C1 Ses grubunun %90´ı Gıda alışverişinde güvenilir gıda olmasına önem verirken, Kadınların %89´unun kaliteye, Erkeklerin ise %89´u aile bireylerinin tercihlerine önem vermektedir. En düşük seviyede önem verilen konu “marka bilinirliği (%81)” olmuştur.
• 18 yaş ve üzeri kentli Türk tüketicisin gıda alışverişindeki tercihini en fazla «kendi ve ailesinin sağlığı» ile «ürün kalitesi» oluşturmaktadır.
• Kadınların tercihlerinde ilk sırada «Alerjik madde içermemesi» ve «kalite» yer alırken, erkeklerde «kendi ve ailesinin sağlığı» en etkili olan kriterdir.
• Sonuçlar yaş kırılımında incelendiğinde 18-24 yaş grubundakiler «kendi ve ailesinin sağlığı», 25-34 yaş grubundakiler «Görünümü/tazeliği», 35-44 yaş grubunda «Alerjik madde içermemesi» ve «Güvenilir gıda oluşu», 45-54 yaş aralığında «kalite» ve 55 yaş üzerindekilerde «Alerjik madde içermemesi» kriterleri, gıda alışverişindeki tercihlerini ilk sırada etkileyen özelliklerdir.
• Görüşmecilerin gıda maddeleri satın alırken, en çok satın aldığı bir gıda ürünü bozuksa iade edeceğini (%88) belirtirken; kadınlar, gıda maddeleri satın alırken en çok yiyecek maddelerinin satıldığı yerin koşullarına dikkat ettiğini (%88), erkekler ise en çok ürünün ambalajının sağlam olup olmadığına dikkat ettiğini (%89) belirtmektedir.
• Kadınların en çok endişe duyduğu husus çeşitli hileler ve aldatmalar (%84) iken erkeklerin ise meyve, sebze veya tahıllardaki tarım ilacı kalıntıları(%79)´dır.
• Görüşmecilerin %61´i kendilerini en çok beslenme biçimiyle ilişkili sağlık risklerinden koruyabileceğini düşünmektedir. AB vatandaşlarının gıda kaynaklı risklerden korunma konusunda kendilerini en çok beslenme biçimiyle ilişkili sağlık risklerinden koruyabileceğini (%73) düşünmektedir.
• Görüşmecilerin %54´ü en çok Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının beslenme biçimi ile ilişkili sağlık risklerine karşı önlem alındığını düşünmektedir
• Belirli bir gıdanın sağlık için zararlı olduğuna dair herhangi bir haber duyan görüşmecilerin %29´u soruna ilişkin endişelendiğini ancak nihayetinde soruna dair hiçbir şey yapmadığını belirtirken %25´i ise haberde bahsedilen yiyecekten yalnızca kısa bir süreliğine uzak durduğunu belirtmektedir.

Türkiye Gıda Güvenliği Algı Araştırması Özet Rapor

Samim Saner Gıda Güvenliği Derneği Başkanlığı, Boğaziçi Üniversitesi ve Bilgi Üniversitelerinde Öğretim Görevliliği görevini de yarı zamanlı olarak yürütmektedir. Gıda kimyası ve mikrobiyolojisi ile gıda güvenliği yönetim sistemleri alanlarında uzmanlaşmış olan Saner´in ulusal ve uluslararası alanda çeşitli yayınları bulunmaktadır, Saner bir çok Avrupa Birliği eğitim ve araştırma projesinde ortak araştırmacı veya koordinatör olarak görev almaktadır.

Prof. Dr. Ali Esat Karakaya uluslararası alanda tanımmış bir toksikologdur. Dünya Toksikoloji Derneği Eski Başkanı´dır. Toksikoloji; kimyasal risklerin minimize edilmesi amaçlı olarak hazırlanan uluslararası regülasyonlara veri sağlayan bilim alanıdır. Gıda Güvenliği Derneği Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olan Prof. Karakaya´nın insan sağlığı ve çevrenin korunması odaklı olarak kimyasal risklerin yönetimi ve risk algısı konusunda çalışmaları vardır.